Ahi Evran, Pir Ahi Evran Veli, ya da tam adıyla Nasıruddin Mahmud Ahi Evran bin Abbas olan Ahi Evran, 1171 yılında Horasan'ın Hoy kasabası Azerbaycan'da dünyaya gelmiştir. Evran'ın, çocukluğu ve eğitim hayatı Azerbaycan'da geçirmiştir. Evran, daha sonra Horasan ve Maveraünnehir bölgelerine gelerek bölgedeki büyük üstatlardan Kur'an-ı Kerim tefsirlerini ve de felsefe dersleri almıştır. Ahi Evran'ın hocası olan Fahreddin Râzi, Horosan bölgesinde "Farâbî" ve "İbni Sina"ya ait olan tüm eserleri okumuştur ve bu ünlü kişilerin vermiş olduğu bilgileri daha da geliştirip, astronomi, tıp, astroloji, edebiyat ve lisan alanlarında kitaplar yazmıştır. Ayrıca Ahi Evran, Hacı Bektaş veli ve Mevlana ile aynı dönemde yaşamıştır.
O dönemde ilim merkezi olan Bağdat'a geçen Ahi Evran ardından Anadolu topraklarına gelen mutasavvıflardan biridir. Asıl mesleği debbağlık (deri işleme sanatı) olan Ahi Evran, dönemin Moğol işgallerinden kaçarak Anadolu'ya gelen sanatkâr ve tüccarların dayanışmasını sağlamıştır. Evran, tüccarlar ve sanatk ârlar arasında birlik ve beraberliği sağlayan, kaliteli ve sağlam mal üretimini savunan Ahilik teşkilatını kurmuştur.
1227 ile 1228 yılları arasında Ahi Evran, Sultan I. Alaeddin Keykubad'ın isteği ile Konya'ya yerleşmiş ve sanatına burada devam etmiştir. Fakat Ahilerin en büyük hamisi olan Sultan I. Alaeddin Keykubad, II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından suikast düzenlemesi ardından birçok Ahi ve Türkmen cezalandırıldı. Ahi Evran da cezalandırılanlar arasındaydı. Ahi Evran, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümünden sonra 1245 yılında serbest bırakıldı. Bu olaylardan sonra Ahi Evran, Kırşehir'e geçerek hayatının sonuna kadar orada yaşamıştır. Ahi Evran 1267'de Kırşehir'de vefat etmiştir.
- Matal-ül iman
- Risale-i Arş
- Menahıç-i Sayfı
- Tabsirat ül-mubtedi ve tezkireti ül-müntehi
- Yezdan-şinaht
- Murşid ül-kifaye
- Mukatebat beyne Sadr ud-Din el-konevi
- Ağaz u encam
- Medh-i fakr u zemm-i dünya
