1880 yılında Muğla'da doğan Derin, 'Çayın Babası' olarak tanınıyor. Babası Mehmet Ali Bey, Muğla'nın Kuloğulları ailesindendir.
1897'de Muğla İdadisinden, 1900'de Selanik Ziraat Ameliyat Mektebinden, 1904'de Halkalı Ziraat Mekteb-Alisinden mezun oldu.
Derin, 1905'te Aydın İli Orman ve Maden Muamelat Katipliği ile Devlet Memurluğuna başladı. Derin, Rodos'ta Akdeniz Adaları ili Orman Müfettiş Kâtipliği, Gediz ve Simav ilçeleri Orman Müfettiş Vekili olarak görev yaptıktan sonra, 1907'de Orman Müfettişi oldu.
1909 ile 1912 yılları arasında Selanik Ziraat Mektebi'nde kimya, ziraat sanatları ve jeoloji öğretmenliği yaptı.
Öğretmenlik yaptığı dönemde Eşi Maide Hanım ile evlenmiş ve 3 çocuğu dünyaya gelmiştir.
1914 ile 1920 yılları arasında Bursa'da öğretmenlik ve Milli Eğitim Müdür Vekilliği yaptı.
1920 Yunan İşgalinden önce Bursa'dan ayrılıp Ankara'ya geldi. Milli Mücadele Hükümetinin kurduğu İktisat Bakanlığında İlk Tarım Müdürü oldu. 1924' kadar bu görevin, sürdürdü.
1921'de Ankara'da bakanlık temsilcilikleri bir komisyon kurmuştu. Bu komisyona Ziraat Genel Müdürü olarak İktisat Bakanlığı adına temsilci olarak katıldı.
Komisyonda Rize ve çevresinin huzurlu bir yaşama kavuşabilmesi için öncelikle insanların geçimini sağlayacak iş ve çalışma imkanına kavuşturulması gerektiğini vurguladı. Komisyon tarafından kabul gördü ve bölgede inceleme yapmasına karar verildi.
Komisyon bu görüşü kabul etti ve Zihni Derin'in bölgede inceleme yapması kararlaştırıldı.
1923 yılında Rize'ye gelen Derin, bazı insanların Batum´dan dönüşlerinde getirdikleri ve diktikleri gelişmiş çay fidanlarıyla karşılaşır.
Derin daha sonra Batum'a geziye katılır. Orada Ruslar tarafından kurulmuş olan Çay fabrikalarını gezer. Dönerken yanında çay tohumu, bazı meyve çeşitleri bir de Rus bahçıvanı alıp Rize'ye döner.
Böylece Fidanlığı kurmuştur. Rus bahçıvana fidanlığı bırakır. Ankara'daki görevine döner. 500 bin tohum fidan haline getirilir. Ancak gereken önem verilmediğinden dolayı girişim başarısızlıkla biter.
Derin, bir kanun teklifi hazırlar ve Meclis'e sunar. Bu teklif, Rize Mebuslarının desteğiyle 6 Şubat 1924 tarih ve 407 sayıyla kanunlaşır ve "Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında; Fındık, Portakal, Limon, Mandalina, Çay Yetiştirilmesi Hakkındaki Kanun" adıyla yürürlüğe girer.
10 yıl sonra tekrar öğretmenlik mesleğine dönen Derin, 1927´den 1929´a kadar İstanbul Erkek Öğretmen Okulunda, Nişantaşı Kız Ortaokulunda, Vefa Ortaokulunda, İstanbul Erkek Lisesinde Kimya ve Tabi İlimler Öğretmenliği yaparak, Halkalı Ziraat Mektebinde ders vermiştir.
1930'da Ankara Orta Öğretmen Okulunda Tabi İlimler Öğretmenliği, bir yandan da aynı okulda Müdür muavinliği yapmıştır.
1932-1936 arası Gazi Terbiye Enstitüsü, İsmet Paşa Kız enstitüsü ve Gazi Lisesinde Tabi ilimler, Fizik ve biyoloji Öğretmenliği, 1936'da Trakya´da İkinci Umumi Müfettişlik Ziraat Müşavirliği,1937´de Tarım Bakanlığı Baş Müşavirliği,1938´de Rize ve çevresinde kurulacak Zirai Teşkilatın koordinatörlüğü gibi görevlerde bulunur.
Daha sonra tekrar Rize'ye döner. Batum'dan getirdikleriyle oluşturduğu bahçeyi gezince fidanların güzelce yetişmiş olması onu mutlu eder.
1946 yılının Ağustos ayında emekli olan Derin'e, Tarım bakanlığı tarafından kadro tahsis edilir. Rize Ankara arası gide gele çalışmalarını yürütmüştür.
1950'de Rize'den bağımsız milletvekili adayı olur. Kendini seven Rizeliler Doğu Karadeniz'in sorunlarına çözüm üreteceğini düşündüğünden Rize'yi temsil etmesini istiyorlardı. Zhni Hocam peki dedi.
Ama gel gelelim ki Zihni Hoca, tüm popülaritesine rağmen seçilemedi.
Zihni derin, 25 Ağustos 1965'te Ankara'da vefat etmiştir.
1969 yılında TÜBİTAK, hocanın bu değerli çalışmaları adına Hizmet Ödülü vererek, hocayı ölümsüzleştirmiştir.
