Cezeri, tam adıyla
İsmâil bin er-Rezzâz el-Cezerî
1136 yılında İsfahan, İran'da doğan ve 1206 yılında ölen bir İslam bilim insanı ve mucittir.
Cezeri, bugünkü Şırnak'ın ilçesi olan Cizre'de yaşamış bilim insanı ve dahisidir.
Cezeri, özellikle mekanik alanında yaptığı önemli çalışmalarıyla tanınır. Makine mühendisliği ve otomasyon konusunda öncü çalışmalara imza atmıştır. En ünlü eseri "El-Cami'u fi Mekanik" yani "Mekanik Üzerine Tamamlamalı Kitap" adlı eseridir. Bu kitapta otomatik makineler, saatler ve su saatleri gibi birçok mekanik cihaz hakkında bilgi veriyor.
Cezeri'nin çalışmaları, Rönesans dönemi Avrupalı bilim adamları tarafından da büyük bir ilgiyle inceledi. İleri zamanlarda, onun eserleri Batı'daki bilimsel gelişmelere önemli katkılarda bulundu ve modern mekanik mühendisliğinin temellerine zemin hazırladı.
Leonardo da Vinci'ye ilham kaynağı olduğu düşünülen Cezeri yazdığı kitapta 50'den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle göstermiştir.
Onun mirası, günümüzdeki teknolojik gelişmelerin geçmişteki bilgeliğe ve inovasyona dayandığını hatırlatması açısından büyük bir öneme sahiptir.
Bu nedenle Cezeri, hem İslam dünyasında hem de dünya genelinde bilim ve mühendislik alanlarında önemli bir tarihi figür olarak kabul ediliyor.
