Pir Sultan Abdal, 16. yüzyılda yaşamış, Türk halk ozanı ve Alevi-Bektaşi dervişi olarak bilinen önemli bir kişiliktir.
Pir Sultan'ın 16. yüzyıl başında Sivas'ın Yıldızeli ilçesine bağlı Banaz köyünde doğduğu varsayılıyor. Pir Sultan'ın soyunun ise, kendisine atfedilen "Benim aslım Horasan'dan Hoy'dandır," deyişine dayandırılarak İran'ın Batı Azerbaycan eyaletindeki Hoy kenti bölgesinden geldiği düşünülüyor.
Gerçek adı Kaygusuz Abdal'dır, ancak "Pir Sultan Abdal" adıyla daha çok tanınır. Pir Sultan Abdal, Anadolu'da halk şiirinin ve Alevi-Bektaşi edebiyatının önemli temsilcilerinden biridir.
Hayatı hakkında net bilgilere ulaşmak zordur, çünkü tarihî kayıtlar ve belgeler sınırlıdır. Ancak, halk arasında dilden dile aktarılan hikayeler ve şiirler, onun Alevi-Bektaşi toplumunda büyük bir etki yarattığını gösteriyor.
Pir Sultan Abdal'ın şiirleri ve hikayeleri, aşk, sevgi, toplumsal adaletsizlikler ve haksızlıklar, insanların iç dünyası, doğa ve tanrıya olan özlem gibi temaları ele aldı.
Alevi-Bektaşi geleneğinde kutsal kabul edilen on iki İmam'dan biri olan Ali'ye ve alevi inançlarına olan bağlılığını şiirlerinde ve hikayelerinde sıkça dile getirir.
Pir Sultan Abdal'ın yaşadığı dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nda Anadolu'da siyasi ve sosyal baskılar vardı. O, dönemin otoritesine karşı açıkça eleştirel ve isyankar bir dil kullanarak halk arasında ses getirmiştir. Bu nedenle, siyasal ve toplumsal düşünceleri nedeniyle çeşitli zamanlarda baskı görmüş ve zulme uğramıştır.
İran şahının tahriki ile Osmanlı Devleti aleyhine olan isyana katıldığı ve İran lehine casusluk yaptığı gerekçesi ile Hızır Paşa tarafından Sivas'ta asıldı. İdam edilerek ölen Pîr Sultan Abdal'ın ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 yılları arasındaki bir tarih olduğu tahmin ediliyor.
Bugün Pir Sultan Abdal'ın şiirleri ve hikayeleri, Alevi-Bektaşi topluluğu içinde hâlâ değerli ve önemli kabul ediliyor.
Onun eserleri, halk arasında söylenmeye ve nesilden nesile aktarılmaya devam ediyor. Ayrıca, Pir Sultan Abdal'ın anısını yaşatmak için her yıl, özellikle 24-25-26 Mayıs tarihlerinde, Nevruz kutlamaları kapsamında "Pir Sultan Abdal Şenlikleri" düzenleniyor. Bu şenliklerde, onun şiirleri okunur, türbesi ziyaret edilir ve halk müziği dinletileri gerçekleştirilir.
