Türk eğitim tarihinde önemli bir yere sahip olan Hasan Ali Yücel, sadece bir bakan olarak değil, aynı zamanda bir düşünür, yazar ve reformist olarak da tanınır. Peki, bu büyük ismin hayatındaki dönüm noktaları nelerdi ve eğitime olan katkıları nelerdir?
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında eğitim alanında gerçekleştirilen devrimlerin arkasındaki isimlerden biri olan Hasan Ali Yücel, 17 Aralık 1897 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Baba tarafı Posta Nazırı Göreleli Hasan Ali Efendi'ye, anne tarafı ise Japon sularında batan Ertuğrul Fırkateyni süvarisi deniz albay Ali Bey'e dayanmaktadır. Babası Ali Rıza Bey, annesi ise Neyyire Hanım'dır.
Eğitim hayatına Mekteb-i Osmânî'de başlayan Yücel, Vefâ İdâdîsi ve Cağaloğlu Darülmuallimîn-i Aliyye'de eğitimine devam etti. Ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nden mezun olan Yücel, 1922'de öğretmenlik kariyerine atıldı. 1932'de Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kurulmasıyla etimoloji kolu başkanlığına getirilen Yücel, 1935'te Cumhuriyet Halk Partisi'nden İzmir milletvekili olarak meclise katıldı ve dört dönem boyunca milletvekilliği görevini sürdürdü.
2'nci Celal Bayar hükûmetinin 28 Aralık 1938'de atadığı Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel, görev süresi boyunca eğitimde köklü değişikliklere öncülük etti. Bakan Yücel'in döneminde, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kurulması, Yüksek Mühendis Okulu'nun İstanbul Teknik Üniversitesi'ne dönüştürülmesi ve Ankara Tıp Fakültesi'nin hayata geçirilmesi gibi üniversite reformları gerçekleştirildi.
Yücel'in vizyonu sadece üniversite eğitimiyle sınırlı kalmadı. Köy Enstitüleri'nin kurulması, dünya klasiklerinin Türkçeye kazandırılması ve İnönü Ansiklopedisi'nin temellerinin atılması da onun bakanlık döneminin önemli başarıları arasında yer alıyor. Ancak 1942 yılında Yücel'e yönelik bir suikast girişimi, onun hizmetlerini gölgede bırakmaya çalıştı.
20 Mayıs 1940'ta Devlet Konservatuvarı'nın kuruluşu ve Türkiye'nin UNESCO'ya katılımı, Yücel'in eğitim ve kültür alanındaki vizyonunun birer yansıması oldu. En büyük başarısı ise 25 Haziran 1946'da Üniversiteler Yasası'nın kabul edilmesiydi. Bu yasa, yükseköğretim kurumlarının bakanlıkla olan bağını gevşeterek, üniversitelere daha bağımsız bir yapı kazandırdı. Ankara Üniversitesi de bu yasanın bir sonucu olarak kuruldu.
Ünlü şair Can Yücel, babası Hasan Âli Yücel için "Hayatta ben en çok babamı sevdim" başlıklı duygusal bir şiir yazarak, ona olan sevgisini ve hayranlığını dile getirdi. Hasan Âli Yücel, 5 Ağustos 1946'da 7 yıl 5 ay boyunca sürdürdüğü Millî Eğitim Bakanlığı görevinden istifa ederek gazetecilik mesleğine geri döndü. Ancak 26 Şubat 1961'de Tevfik Sağlam'ın evinde vefat etti. Cenazesi, 2 Mart 1961'de Ankara'da Cebeci Asrî Mezarlığı'nda defnedildi.
Hasan Âli Yücel'in adı, eğitim ve kültür alanında birçok kuruma verilerek yaşatıldı. Giresun'un Görele ilçesinde onun anısına "Hasan Ali Yücel Kültür Merkezi" kuruldu. Ayrıca İstanbul Üniversitesi, eğitim fakültesini "Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi" adıyla hayata geçirdi.
