Charles Ponzi, 20. yüzyılın başlarında finans dünyasının en ünlü dolandırıcılarından biri olarak tarihe geçmiştir. İtalya'da doğup Amerika Birleşik Devletleri'ne göç eden Ponzi, "Ponzi Şeması" olarak adlandırılan ve günümüzde de benzer dolandırıcılıklar için kullanılan bir sistemle milyonlarca dolar toplamış, ancak bu süreçte yüzlerce insanı mağdur etmiştir. Onun hikayesi, finans tarihinde kara bir leke olarak yer almakta ve yatırımcıları potansiyel dolandırıcılıklara karşı uyarmanın bir simgesi haline gelmiştir.
Charles Ponzi, 1882 yılında İtalya'da doğdu. Genç yaşta Amerika'ya göç eden Ponzi, burada birçok işte çalıştıktan sonra Boston'da kendi işini kurmaya karar verdi. 1919 yılında, "Uluslararası Posta Kuponu" adlı bir yatırım fikriyle insanları kendine çekmeye başladı. Ponzi'nin planı, farklı ülkeler arasındaki posta kuponu fiyat farklılıklarından yararlanarak yüksek kar elde etmekti.
Başlangıçta, Ponzi yatırımcılarına yüzde 50 kar vaat etti ve bu vaadi ilk birkaç ayda yerine getirdi. Bu başarı hikayesi, daha fazla insanın Ponzi'ye yatırım yapmasına sebep oldu. Ancak gerçekte, Ponzi yeni yatırımcılardan gelen paraları, önceki yatırımcılarına "kar" olarak ödüyordu. Bu, tipik bir "Ponzi Şeması" örneğiydi: yeni yatırımcıların fonları, eski yatırımcılara ödeme yapmak için kullanılıyordu.
1920 yılına gelindiğinde, Ponzi milyonlarca dolar toplamıştı ve lüks bir yaşam sürüyordu. Ancak sistemin sürdürülebilir olmadığı açıktı. Aynı yıl içinde, bazı gazeteciler ve finansal analistler Ponzi'nin iddialarının gerçekçi olmadığını ortaya çıkardı. Bu, Ponzi'nin şemasının çöküşünü hızlandırdı.
Ağustos 1920'de, Ponzi dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklandı. Mahkemede, yatırımcılarına geri ödeme yapamayacağını itiraf etti ve dolandırıcılık suçlamalarını kabul etti. Ponzi, bu süreçte yüzlerce insanı maddi olarak mağdur etmişti. Hapisten çıktıktan sonra birkaç kez daha benzer suçlar işlemeye çalışsa da, asla eski "başarısına" ulaşamadı.
Ponzi'nin hikayesi, finansal dolandırıcılıkların nasıl büyük ölçeklere ulaşabileceğinin ve yatırımcıların dikkatli olmaları gerektiğinin klasik bir örneği olarak kalmıştır. Onun adı, bugün hala bu tür dolandırıcılık şemalarını tanımlamak için kullanılmaktadır. Charles Ponzi, 1949 yılında Brezilya'da fakir ve unutulmuş bir şekilde hayatını kaybetti. Ancak onun adı, finans tarihindeki en büyük dolandırıcılardan biri olarak hatırlanmaya devam ediyor.
