Paris merkezli Uluslararası Tahkim Mahkemesinin Türkiye ile Irak arasındaki petrol ihracatı konusunda tazminat kararı verdi. Bunun sonrasında, 25 Mart 2023 itibarıyla Irak'tan Ceyhan Limanı'na petrol akışı kesildi.
O günden bu zamana Erbil ve Bağdat petrol ihracatı konusunda henüz anlaşmaya varamadı. Bu anlaşmazlığın Irak ekonomisine bir yılda yaklaşık 14 milyar dolar zarar verdiği tahmin ediliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yarın 22 Nisan’da) gerçekleştirmesi beklenen Irak ziyaretinde, petrol ihracatının yeniden başlatılması öncelikli gündem maddelerinden biri olacak.
Iraklı enerji uzmanları, Irak'tan Türkiye'ye petrol ihracatının yeniden başlatılmasının hem iki ülke, hem de Bağdat-Erbil ilişkilerini olumlu etkileyeceğini düşünüyor.
Enerji uzmanı Mazin es-Saad, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretiyle petrol ihracatı konusunun çözüme kavuşabileceğine işaret etti.
Irak ve Türkiye arasındaki havayı ‘ olumlu’ olarak nitleyen es-Saad, iki ülke çıkarına hizmet edecek sonuçların çıkmasını umut ettiklerini dile getirdi.
Enerji uzmanı Hamza Cevahiri de, petrol sevkiyatının yeniden konusunda bir sorun görünmediğini aktardı.
Irak'ın günlük 350 bin varil petrol transfer etme kapasitesine sahip olan boru hattını onarmayı sürdürdüğünü kaydeden Irak Enerji Merkezi Başkanı Fırat Musevi ise, IKBY tarafından üretilen petrolün merkezi yönetimin denetimine girmesi gerektiğini belirtti.
Musevi, bu durumun Irak'ın petrolü Türkiye'ye sevk etmesinde elini güçlendireceği yorumunda bulundu. Irak petrol boru hattının yeniden çalıştırılmasının Bağdat ve Erbil arasında müzakerelere büyük bir kapı açacağına işaret eden Musevi şu değerlendirmede bulundu:
Enerji uzmanı Rubin Semed de petrol ihracatının IKBY ekonomisi üzerinde ciddi etkisi olduğuna dikkati çekti.
Petrol şirketleriyle yapılan anlaşmalar, Irak ve IKBY’de petrolün çıkarılmasına ilişkin fiyatlandırmadaki farklılıklar gibi engeller olduğunu anlatan Semed, bunların kaldırılmasıyla ihracatın kolayca, yeniden başlayabileceğini vurguladı.
Enerji uzmanı Şehriyar Şeyhler, ihracatın yeniden başlamasının hem IKBY’yi terk eden şirketler hem de bölgedeki yatırımlar için olumlu yansımaları olacağını kaydetti.
Petrol ihracatının durmasıyla bölge ekonomisinin sekteye uğradığını belirten Şeyhler, petrol arzının devam etmesinin, ekonomiyle konulan planların uygulanmaya geçmesini de kolaylaştıracağını söyledi.
Iraklı uzmanlar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Irak ziyaretinde terör örgütü PKK'nın ülkedeki varlığına karşı ortak mücadele konusunun önemine de dikkati çektiler.
Güvenlik ve terör uzmanları, Türkiye'yi rahatsız eden PKK terörünün Irak'taki varlığına karşı işbirliği anlaşmasının imzalanabileceği ve diğer güvenlik konularında da işbirliği alanlarının artabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Iraklı güvenlik ve terör uzmanı Ahmed eş-Şerifi, terör örgütü PKK'nın Irak'taki varlığının çözüme kavuşması gerektiğini belirterek şöyle konuştu:
Albay Sermed Beyati de, Irak ile Türkiye arasında bir güvenlik anlaşmasının (PKK'nın Irak'tan çıkarılması) imzalanması uzak ihtimal olmadığını dile getirdi.
Terör örgütünün başta Sincar olmak üzere Irak'ın kuzeyindeki bölgelere iyice yerleştiğine dikkati çeken Beyati, “Türk hükümeti, onlarla mücadelede Irak'tan destek bekliyor ve sanırım bu aşamanın sonuna gelindi. Erdoğan'ın ziyareti bu konuda nihai bir durumu ortaya koyabilir." Dedi.
Iraklı analist Ahmed el-Yasiri, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın son Bağdat ziyareti sonrası Irak ile Türkiye arasında yayınlanan ortak deklarasyonda PKK ile mücadelede işbirliğinin vurgulandığını ve Irak'ın PKK'yı "yasaklı örgüt" olarak tanıdığını anımsatarak, "iki ülke ilişkilerinin gelecek dönemde daha iyi olacağı şeklinde değerlendirmede bulundu.
Yasiri, şöyle dedi:
Irak Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı ve Bağdat Üniversitesi Siyasal Bilgiler Üniversitesi Öğretim Üyesi İhsan eş-Şammari de şunları dile getirdi:
