Türkiye ve Avrupa Birliği (AB), uzun süredir gündemde olan Schengen vizesi sorununu çözmek için görüşmelere devam ediyor. Son olarak, dün Ankara’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve AB Komşuluk ve Genişleme Komiseri Oliver Varhelyi arasında yapılan toplantıda, vize serbestisi ve vize kolaylığı konuları ele alındı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, basın toplantısında yaptığı açıklamada, Schengen vizesi konusunda yaşanan tıkanıklıkların kısa vadede çözülmesinin zor olduğunu belirtti. Fidan, vize serbestisi ve vize kolaylığı başlıkları altında iki aşamalı bir çalışma yürüttüklerini ve AB ile görüşmelerin sürdüğünü ifade etti.
AB’nin Göç ve İçişleri Komiserliği tarafından açıklanan 2023 istatistiklerine göre, Türkiye ve Çin, en çok Schengen vizesi başvurusunda bulunan iki ülke oldu. Türkiye’den yapılan başvurular, nüfusa oranlandığında diğer ülkelere kıyasla oldukça yüksek. 2022’de 700.000 civarında olan başvuru sayısı, bir yıl içinde yüzde 30 artarak bir milyona ulaştı. Bu artış, Türk vatandaşlarının AB’ye olan ilgisinin önemli ölçüde arttığını gösteriyor.
Ancak, Türkiye’den yapılan vize başvurularının yüzde 16,1’i reddedildi. Bu oran, AB’nin genel ret oranıyla dengeli olsa da, Türk vatandaşlarının randevu süresinin uzun olması ve çoğunlukla kısa süreli ve tek girişli vizeler verilmesi büyük bir sorun teşkil ediyor.
2013’ten bu yana gündemde olan vize serbestisi süreci, Türkiye’nin gerekli 72 kriterden son 6’sını yerine getirmemesi nedeniyle tamamlanamadı. Bu kriterler arasında en önemlisi, Türkiye’nin terörle mücadele yasasında yapması gereken değişiklik. AB, Türkiye’nin terör tanımının geniş ve muğlak olduğunu ve bu tanımın AB standartlarına uyumlu hale getirilmesini istiyor.
Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin amacının vize serbestisi için gerekli düzenlemeleri tamamlamak ve AB ile müzakerelere tam anlamıyla başlamak olduğunu vurguladı. Fidan, terörle mücadele yasasının yanı sıra Kişisel Verilerin Korunması Yasası’nın AB standartlarına uyumlaştırılması, tüm üye ülkelerle adli işbirliği yapılması, EUROPOL ile operasyonel işbirliği anlaşmasının imzalanması ve Avrupa Konseyi’nin GRECO tavsiyelerinin uygulanması gerektiğini belirtti.
Vize kolaylığı, son iki yılda büyüyen vize sorununu hafifletmek amacıyla 2023 başında gündeme geldi. Bu süreç, öğrenciler, iş insanları, sanatçılar ve akademisyenler gibi bazı gruplara daha hızlı ve uzun süreli vize sağlanmasını öngörüyor. Ancak bu konuda da istenilen uygulama henüz tam anlamıyla devreye giremedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Oliver Varhelyi ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, AB Komisyonu’nun üye ülkelere Türk vatandaşlarının vize başvuruları konusunda olumlu tavsiyede bulunduğunu ve konsolosluklardaki kapasitenin artırılması için koordinasyon çalışmaları yürüttüklerini belirtti.
Ankara’daki diplomatik kaynaklar, vize sorunlarının temelinde, pandemi sonrası Türkiye’den beklenmedik düzeyde artan başvuru sayısının olduğunu kaydediyor. Yılda bir milyonu aşkın başvuruya yanıt verecek kapasitenin yetersiz olduğunu belirten yetkililer, başvuru dosyalarında yer alan yanlış bilgi ve belgelerin inceleme süresini uzattığını ifade ediyorlar.
Ayrıca, 2023’te AB ülkelerinden sığınma talep eden Türk vatandaşı sayısının 100.000’i aşması, başvuruların daha titiz incelenmesine neden oluyor. Bu durum, vize başvurularının onay süreçlerini olumsuz etkiliyor.
