Marksizm, 19. yüzyılın ortalarında Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirilen bir ideoloji, sosyal bilimler kuramı ve politik harekettir. Bu düşünce sistemi, kapitalizmin eleştirisini yapar, toplumsal değişimin ekonomik temellerini inceler ve sınıf mücadelesinin merkezinde yer alır.
Marksizm, bir dizi temel prensip etrafında şekillenir:
Tarihsel Materyalizm: Marksizm, toplumsal değişimin ekonomik yapıya bağlı olduğunu savunur. Tarih, üretim ilişkileri ve sınıf çatışmalarının bir sonucu olarak anlaşılmalıdır. Yani, toplumsal değişimin itici gücü ekonomiktir.
Sınıf Mücadelesi: Marksizm, toplumun sınıflar arası çatışmalarla şekillendiğini ve ilerlediğini savunur. Burjuvazi ile proletarya arasındaki çatışma, toplumun temel dinamiğidir. Kapitalist sistemde, burjuvazi (sermaye sahipleri) ve proletarya (işçi sınıfı) arasındaki mücadele merkezde yer alır.
Emperyalizm ve Kapitalizm Eleştirisi: Marksizm, kapitalizmin sömürücü ve eşitsiz olduğunu, emperyalist politikaların bunu derinleştirdiğini ve savaşları tetiklediğini ileri sürer. Emperyalist kapitalizmin, zenginlik ve güç dengesini bozduğunu ve dünya çapında eşitsizlik ve haksızlıklara yol açtığını öne sürer.
Devrimci Dönüşüm: Marx'a göre, kapitalizmin devrimle yıkılması ve proletarya diktatörlüğünün kurulması, adil ve eşitlikçi bir toplumun inşası için gereklidir. Proletarya diktatörlüğü, sınıf farklarının kaldırılması ve toplumun kaynakların kolektif kullanımıyla yönetilmesi anlamına gelir.
Komünizm İdeali: Marksizm, sınıfsız bir toplum olan komünizmin, insanların ihtiyaçlarına göre üretimi ve kaynakların kolektif kullanımını öngördüğünü savunur. Komünizm, herkesin ihtiyaçlarının karşılandığı, eşitlikçi ve adil bir toplum modelidir.
Marksizm, hem siyasi hem de akademik alanda derin bir etki bırakmıştır. Birçok ülkede Marksist hareketler, devrimler ve politikalar ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda, sosyal bilimlerde ve felsefede, Marksist analiz ve teorilerin etkisi hala devam etmektedir. Özellikle 20. yüzyılda, Marksizm, birçok ülkede siyasi rejimlerin temel ideolojisi haline gelmiştir.
Marksizm, kapitalizmin eleştirisini yapması, sınıf mücadelesi teorisini öne sürmesi ve toplumsal dönüşüm ideallerini savunmasıyla önemli bir ideolojidir. Ancak, farklı yorumlar ve eleştiriler de bu ideoloji etrafında var olmuştur.
