Bilim insanları, Mars'ın kayalık dış kabuğunun derinliklerinde sıvı su rezervuarları tespit etti. Bu önemli buluş, NASA'nın 2018 yılında Mars'a gönderdiği Insight Lander keşif aracından elde edilen verilerin yeni bir analizine dayanıyor.
Insight Lander, Kızıl Gezegen'de dört yıl boyunca görev yaptı ve bu süre zarfında gezegenin derinliklerindeki titreşimleri kaydeden bir sismometre taşıdı. Toplanan bu verilerin analizi, Mars'ta sıvı suyun varlığına işaret eden "sismik sinyaller" ortaya çıkardı. Insight misyonu, Dünya ve Mars gibi kayalık gezegenlerin evrimini incelemeyi hedefliyordu.
Mars’ın kutup dairelerinde donmuş su ve atmosferinde su buharı olduğuna dair daha önce kanıtlar bulunmuştu. Bu keşifle birlikte, gezegende sıvı suyun varlığına dair ilk somut delil elde edildi. Bulgular, ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri’nde yayınlandı.
Insight'ın bilimsel görevi, inişinden dört yıl sonra, Aralık 2022'de tamamlandı. Bu süre zarfında, robotik uzay aracı 1.319'dan fazla deprem kaydetti. Bilim insanları, sismik dalgaların hızını ölçerek, bu dalgaların geçtiği maddeleri tespit etmeye çalıştı. Yapılan analizler, Mars kabuğunda yaklaşık 10 ila 20 kilometre derinlikte sıvı su rezervuarlarının olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya katılan California Üniversitesi’nden Profesör Michael Manga, kullanılan tekniklerin, Dünya'da su, petrol ve gaz aramak için kullanılanlarla aynı olduğunu belirtti. UC San Diego Scripps Oşinografi Enstitüsü'nden baş araştırmacı Dr. Vashan Wright ise Mars'taki su döngüsünün, gezegenin iklimini, yüzeyini ve iç yapısını anlamak açısından kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
Profesör Manga, suyun "bir gezegenin evrimini şekillendiren en önemli molekül" olduğunu belirtti ve bu bulgunun, "Mars’ın bütün suyu nereye gitti?" sorusuna ışık tuttuğunu söyledi. Mars'ın yüzeyine dair yapılan önceki çalışmalar, gezegende antik çağlarda nehirler ve göllerin var olduğunu göstermişti. Ancak Mars, son üç milyar yıldır bir çöl olarak biliniyor.
Profesör Manga, Dünya'daki suyun büyük bir kısmının yeraltında bulunduğunu anımsatarak, "Mars'ta da durumun böyle olmaması için hiçbir neden yok" ifadelerini kullandı. Insight aracı yalnızca bulunduğu yerin altındaki kabuğa dair veriler topladı, ancak araştırmacılar gezegenin diğer bölgelerinde de benzer su rezervuarlarının olabileceğini öne sürüyor.
Bu doğruysa, Mars’ın yüzeyinde 800 metreden daha derin bir tabaka oluşturacak kadar sıvı su bulunabileceği tahmin ediliyor. Ancak bu suyun yerinin, Mars'a yerleşmeyi planlayanlar için iyi bir haber olmadığını belirtmek gerekiyor. Çünkü sıvı su, yer kabuğunun 10 ila 20 kilometre derinliğinde yer alıyor. Profesör Manga, BBC’ye yaptığı açıklamada, "Mars'ta 10 kilometre derinlikte bir delik açmak, Elon Musk için bile zor olurdu" dedi.
Söz konusu keşif, Mars'ta bir zamanlar yaşam olduğuna ilişkin kanıt arayışlarını yönlendirebilir. Profesör Manga, "Sıvı su olmadan yaşam olmaz" diyerek, Mars'ta yaşanabilir ortamların varlığına dair umutları artırdı. Eğer Mars’ta yaşanabilir ortamlar varsa, bu bölgelerin gezegenin derinliklerinde olabileceğine dikkat çekti.
