Ketçap, günümüzde patates kızartması ve hamburgerin yanında sos olarak bilinse de, 19. yüzyılda bambaşka bir amaçla kullanılıyordu. 1830’larda Ohio’lu Dr. John Cook, ketçabı mide ve sindirim problemlerini giderebilecek bir “doğal ilaç” olarak tanıttı. Domatesten yapılan ketçap, yalnızca sıvı bir sos olarak değil aynı zamanda ketçap içeren haplar şeklinde piyasaya sürüldü. Cook’a göre bu haplar, mide sorunlarını gidermede oldukça etkiliydi ve doğal bir çözüm sunuyordu.
Ketçap nasıl ilaç olarak ortaya atıldı?
Dr. Cook, ketçabı ilaç olarak tanıtırken domatesin sağlığa olan faydalarından yararlandı. O dönemde domates, vitamin ve mineral açısından zenginliğiyle bilinse de, bilimsel araştırmalar çok sınırlıydı. Cook’un ketçabı bu nedenle doğal bir tedavi olarak benimsenmiş ve mide rahatsızlıklarından mustarip olanlara alternatif bir çözüm olarak sunulmuştu. Ketçabın tedavi edici etkilerine dair kapsamlı bilimsel kanıtlar olmamakla birlikte o dönemde doğal çözümler revaçtaydı ve ketçap bir “mucize ilaç” olarak görülüyordu.
Popülerliğini neden kaybetti?
1850’li yıllara gelindiğinde ketçabın ilaç olarak kullanılmasının etkisine dair şüpheler artmaya başladı. Modern tıbbın ve laboratuvar çalışmalarının gelişmesiyle ketçabın ilaç yerine sadece sos olarak tüketilmesi tercih edilmeye başlandı. Heinz gibi büyük şirketlerin 1876’da domates bazlı ketçap üretimine geçmesiyle ketçap artık mutfakların vazgeçilmez bir sosu haline geldi ve tıbbi kullanımı tamamen geride kaldı.
Ketçap gıda sanayisinin vazgeçilmezi haline geldi
19. yüzyılın sonlarından itibaren Amerika’da patates kızartması ve hamburger gibi fast food ürünlerinin yaygınlaşması, ketçabı küresel çapta tanınan bir sos haline getirdi. Günümüzde marketlerde farklı aromalarla çeşitlendirilen ketçap, dünya mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olarak yolculuğuna devam ediyor. Bu geçmiş, ketçabın yalnızca bir sos olmadığını, aynı zamanda tarihsel olarak da bir kültür simgesi olduğunu gösteriyor.
Eskiden mide sorunlarına çözüm sunmak için kullanılan ketçap, şimdi neredeyse her sofrada kendine yer bulan bir lezzet olarak hayatımızda yer alıyor. Bu ilginç dönüşüm ketçabın çok yönlü bir ürün olduğunu ve zamanla mutfak kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline geldiğini gözler önüne seriyor.
