Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çatısı altında faaliyet gösteren Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Türk devletlerinin aynı alfabeyi kullanması yönünde tarihi bir anlaşmaya vardı. Bu gelişme, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te gerçekleştirilen TDT Devlet Başkanları Konseyi 11. Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da dile getirildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasının ardından vatandaşlar, “Ortak Türk Alfabesi nedir? Kaç harften oluşuyor?” gibi soruların yanıtlarını araştırmaya başladı.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: BİRLİK VE DİL ORTAKLIĞI
Cumhurbaşkanı Erdoğan zirvede yaptığı konuşmada, Ortak Türk Alfabesi projesinin önemine dikkat çekti. Erdoğan, Türkiye’nin alfabe değişikliğine hazır olduğunu belirterek, “Türkiye, Azerbaycan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bu konuda hazır. Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın yeni alfabeye geçiş için inisiyatif başlatması isabetli olacaktır” ifadelerini kullandı. Türk dünyasının alfabe birliği, hem iletişimi güçlendirecek hem de kültürel bağı sağlamlaştıracak bir adım olarak önemli bir gelişme olarak görülüyor.
Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu tarafından geçtiğimiz eylül ayında Bakü’de gerçekleştirilen Ortak Alfabe Komisyonu toplantısında “Ortak Türk Alfabesi” projesi kabul edildi. Bu alfabe, 34 harften oluşuyor ve Türk dünyasındaki farklı devletlerin tek bir alfabe etrafında buluşmasını hedefliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ortak alfabemiz, kader ortaklığımızın, ortak istikbalimizin ve geleceğe birlikte adım atma irademizin de nişanesidir” diyerek alfabe değişikliğinin Türk dünyası için taşıdığı sembolik değere vurgu yaptı.
ALFABEYE HANGİ HARFLER EKLENİYOR?
Mustafa Kemal Atatürk’ün harf inkılabıyla beraber, Osmanlı döneminde kullanılan Arap harflerinden Latin alfabesi geçişle beraber halihazırda kullanılan Türk alfabesi 29 harften oluşuyor ancak Ortak Türk Alfabesi’nde bu harflere beş yeni harf ekleniyor. Bakü’de kabul edilen alfabe taslağına göre, Q, X, W, Ň ve Ä harfleri, Türk dünyasının ortak alfabesine dahil edilecek. Bu değişiklik Türk devletlerinin alfabelerini birbirine uyumlu hale getirirken dil ve kültür ortaklığını pekiştirecek.
Ortak Türk Alfabesi’ne eklenen bu harfler, Türk dünyasında kullanılan farklı alfabelerde halihazırda bulunan sesleri ifade etmek için tasarlandı. Örneğin, Azerbaycan ve Özbekistan gibi ülkeler Q ve X harflerini kullanırken, Türkmen alfabesinde Ň harfi yer almakta. Bu eklemeler, Türk devletlerinin aynı alfabe çatısı altında buluşmasını kolaylaştıracak.
TÜRK DÜNYASININ ALFABE YOLCULUĞU
Türk Dünyası Ortak Alfabesi çalışmaları aslında 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında başladı. O tarihten itibaren Türk devletleri arasında dil birliği sağlama adına birçok çalışma yapılmış olsa da, bugünkü gibi kapsamlı ve somut bir adım atılamamıştı. İlk olarak, 29 harften oluşan Latin temelli bir alfabe kullanılmaya başlandı; ancak dilsel ihtiyaçları karşılayacak ek harflerin dahil edilmesi gerektiği zamanla daha da belirgin hale geldi. Bugün 34 harfli olarak kabul edilen Ortak Türk Alfabesi, bu ihtiyaca yanıt olarak tasarlandı.
ORTAK TÜRK ALFABESİ VE KÜLTÜREL BAĞLAR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasında da belirttiği gibi, ortak bir alfabe kullanımı Türk dünyası için sadece dilsel bir birliktelik değil, aynı zamanda kültürel bağları da güçlendirecek bir adım. Erdoğan, alfabeye yönelik yapılan çalışmaların Türk dünyasının “tarihi kucaklaşmasına” katkı sağlayacağını ifade ederek, “Bu alandaki çabalarımızı artırmak suretiyle aramızdaki her türlü engeli inşallah ortadan kaldıracak, Türk dünyasının tarihi kucaklaşmasına imza atacağız” dedi.
ORTAK ALFABE ÇALIŞMALARI NEDEN ÖNEMLİ SAYILIYOR?
Ortak alfabe çalışmaları, Türk devletlerinin daha iyi anlaşabilmesi, ortak yayınlar ve kültürel faaliyetlerin daha geniş bir kitleye ulaşabilmesi açısından büyük önem taşıyor. Ortak alfabe sayesinde, Türk devletleri arasında iletişim daha akıcı hale gelecek ve bilgi paylaşımı hızlanacak. Ayrıca, eğitim alanında da bu alfabe birliğinin yansımaları bekleniyor; ortak ders kitapları, yayınlar ve diğer eğitim materyalleri daha kolay hazırlanabilecek.
UYGULAMAYA GEÇİŞ NE ZAMAN?
Ortak Türk Alfabesi’nin kabul edilmesi, bu alfabeye geçişin de kısa sürede gerçekleşeceği anlamına geliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye, Azerbaycan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bu konuda hazır olduğunu açıklaması, alfabe değişikliğinin hızla uygulanabileceğine işaret ediyor. Erdoğan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan gibi ülkelerin de yeni alfabeye geçiş için inisiyatif başlatmalarının önemine değindi.
TÜRK DÜNYASI İÇİN ORTAK BİR GELECEK
Ortak Türk Alfabesi, Türk dünyası için ortak bir geleceğin simgesi olarak görülüyor. Bu adım, dil birliği sağlama yolunda tarihi bir dönemeç olarak değerlendiriliyor ve Türk devletleri arasında daha güçlü bir dayanışmayı hedefliyor. Alfabe birliği, aynı zamanda Türk dünyasının uluslararası platformlarda da daha etkili bir şekilde temsil edilmesine katkı sağlayacak.
Türk Dünyası Ortak Alfabesi’nin kabul edilmesi Türk devletleri arasında dilsel, kültürel ve diplomatik bağların güçlendirilmesi adına atılmış önemli bir adım olarak görülüyor.
