Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayımlanan “Türkiye’nin AB’ye İhracatında Talep Koşulları ve Pazar Payı Gelişmelerinin Etkisi” başlıklı analizde, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) pazarındaki payını son dönemde kayda değer bir şekilde artırdığı vurgulandı. Bu artışın birçok sektöre yayıldığı belirtilirken, AB’nin ithalat talebinin gelecekte beklentiler doğrultusunda artmasının, Türkiye’nin dış talep artışı ve pazar payı kazanımlarıyla ihracatını destekleyeceği ifade edildi.
TÜRKİYE’NİN İHRACATINDAKİ ARTIŞ VE KÜRESEL TALEP KOŞULLARI
TCMB Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan ve Uzman Yardımcısı Didem Yazıcı’nın hazırladığı analizde, 2023 yılında küresel ölçekteki parasal sıkılaşmanın etkisiyle dış talebin ivme kaybettiği ve ihracat artışını sınırladığı ifade edildi. Ancak, 2024’ün ilk sekiz ayında Türkiye’nin ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,9 artışla 170,8 milyar dolara ulaştığı vurgulandı.
AB’YE İHRACATTA TALEP KOŞULLARI VE PAZAR PAYI ETKİLERİ
Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan AB'deki talep koşulları ve pazar payı gelişmeleri, Eurostat’ın aylık dış ticaret verileri ile sektörel bazda incelendi. 2023 başından itibaren AB’nin ithalatı düşüş eğilimi göstererek, Ocak ayında 252 milyar avrodan 2024 yılı Ağustos ayında 201 milyar avroya geriledi. Ancak, bu olumsuz talep koşullarına rağmen Türkiye'nin AB'ye olan aylık ortalama ihracatı 8,7 milyar dolardan 8,9 milyar dolara yükseldi.
TÜRKİYE’NİN PAZAR PAYI TARİHİ ZİRVEDE
Analizde, Türkiye’nin AB’ye ihracatındaki gelişmelerin pazar payı açısından önemli bir ilerlemeyi işaret ettiği vurgulandı. Ocak-Ağustos dönemi baz alındığında Türkiye’nin AB ithalatındaki payı son yıllarda artarak 2024'te %4,1 ile tarihi zirvesine çıktı.
PAZAR PAYI KAZANIMLARININ SEKTÖRLER ARASINDA YAYILIMI
Analize göre, AB'nin ithalat talebindeki azalmaya rağmen birçok sektörde Türkiye’nin pazar payı kazanımları ihracata katkı sağladı. Örneğin, motorlu kara taşıtı imalatı sektöründe AB talebindeki düşüş, 2024’ün ilk sekiz ayında Türkiye’nin ihracatında 630 milyon avro azalmaya neden olurken, pazar payı kazanımları bu sektörde 793 milyon avro katkı yaparak toplamda 163 milyon avro artış sağladı. Ana metal sanayi, ihracata 976 milyon avro ile en yüksek katkıyı yapan sektör oldu.
SEKTÖREL BAZDA İHRACATTAKİ GELİŞMELER
Motorlu kara taşıtı sektöründe AB talebindeki %4,7’lik düşüşe rağmen pazar payı kazanımları ihracatı %5,9 artırarak toplam ihracatta %1,2’lik bir büyümeye yol açtı. Petrol ürünleri, diğer ulaşım araçları, ana metal sanayi, kimyasal ürünler, elektrikli teçhizat gibi sektörler de pazar payı kazanımlarıyla ihracatta artış sağladı. Öte yandan, giyim eşyası, makine ekipman, tekstil ve deri ürünleri sektörleri talep düşüşünden olumsuz etkilendi.
İHRACATTA GELECEK DÖNEM BEKLENTİLERİ
Özetle, analizde Türkiye’nin AB pazarındaki payını belirgin bir şekilde artırdığı ve bu artışın birçok sektöre yayıldığı belirtiliyor. Önümüzdeki dönemde AB ithalat talebinin artması beklendiğinden, Türkiye'nin ihracatında pazar payı kazanımlarının yanı sıra dış talep artışının da destekleyici rol oynayacağı ifade ediliyor.
