Sis, atmosferde bulunan su buharının yoğuşarak yere yakın bir seviyede çok küçük su damlacıkları ya da buz kristalleri haline gelmesiyle oluşan yoğun bir bulut tabakasıdır. Sis, genellikle görüş mesafesini önemli ölçüde düşürür ve hava, kara ve deniz ulaşımında zorluklara neden olabilir. Sis, doğanın ilgi çekici bir hava olayıdır ve oluşumunda nem, sıcaklık ve yüzey koşulları gibi birçok faktör rol oynar. Çeşitli türleri ve etkileriyle günlük yaşamda önemli bir yere sahiptir. Özellikle ulaşım ve tarım üzerinde yaratabileceği olumsuz etkiler nedeniyle dikkat edilmesi gereken bir doğa olayıdır.
Sis oluşumu, havadaki nemin belirli koşullarda yoğuşmasıyla gerçekleşir. Bu süreç, şu şekilde özetlenebilir:
Nemli Hava: Sis oluşabilmesi için atmosferde yeterli miktarda nem bulunması gerekir. Nem, buharlaşma yoluyla ya da yağışlardan sonra havada birikir.
Yoğuşma: Havada bulunan su buharı, sıcaklık düştüğünde ya da yüzeydeki sıcaklık hızlı bir şekilde soğuduğunda yoğuşur. Yoğuşma, küçük su damlacıkları veya buz kristallerinin oluşumuna yol açar.
Sıcaklık ve Çiğ Noktası: Sis, genellikle havanın sıcaklığı çiğ noktası sıcaklığına ulaştığında oluşur. Çiğ noktası, havanın su buharını yoğunlaştırabileceği en düşük sıcaklıktır.
Rüzgar ve Durgun Hava: Hafif rüzgarlar sis oluşumunu desteklerken, çok güçlü rüzgarlar sisin oluşmasını engeller. Hareketsiz ya da durgun hava koşulları sisin daha kalıcı olmasına neden olabilir.
Farklı hava koşullarına bağlı olarak birkaç farklı sis türü bulunur:
Radyasyon Sisi: Genellikle açık ve sakin gecelerde görülür. Yeryüzü hızla soğur, yüzeye yakın hava tabakası da bu soğumaya bağlı olarak yoğuşur. Sabah erken saatlerde daha yoğundur ve güneşin doğuşuyla dağılır.
Adveksiyon Sisi: Sıcak ve nemli havanın soğuk bir yüzey üzerinden geçmesiyle oluşur. Özellikle denizlerde, kıyılarda ve sıcak-soğuk hava geçişlerinin olduğu bölgelerde yaygındır.
Orografik (Dağ) Sisi: Nemli hava yükselirken soğur ve yoğuşarak sis oluşturur. Dağlık bölgelerde sık görülür.
Buhar Sisi: Soğuk havanın sıcak bir su yüzeyinin üzerinden geçmesiyle oluşur. Göl, nehir veya deniz gibi su yüzeylerinde görülür.
Kıyı Sisi: Denizden gelen nemli havanın karadaki soğuk hava ile temas etmesiyle oluşur. Özellikle bahar ve yaz aylarında deniz kıyılarında sıklıkla görülür.
Sis oluşumunda etkili olan temel faktörler şunlardır:
Nem: Sis, havadaki nem oranının yüksek olduğu durumlarda daha kolay oluşur.
Sıcaklık: Sıcaklığın düşmesi, yoğuşmayı tetikler.
Yüzey Koşulları: Suyun bol olduğu alanlar, nem kaynağı sağladığı için sis oluşumuna daha yatkındır.
Coğrafi Konum: Dağlık bölgeler, vadi tabanları ve kıyı alanları sis oluşumunun sık görüldüğü yerlerdir.
Hava Durgunluğu: Rüzgarsız veya hafif rüzgarlı hava, sisin yer seviyesinde kalmasına olanak sağlar.
Sis, görüş mesafesini büyük ölçüde kısaltabilir. Sis yoğunluğuna göre görüş mesafesi şu şekilde sınıflandırılır:
Hafif Sis: Görüş mesafesi 1.000 metreden fazladır.
Orta Yoğunlukta Sis: Görüş mesafesi 500-1.000 metre arasında değişir.
Yoğun Sis: Görüş mesafesi 200-500 metre arasında düşer.
Çok Yoğun Sis: Görüş mesafesi 50 metreden azdır.
Ulaşım: Görüş mesafesinin azalması nedeniyle havaalanlarında uçuş iptalleri, karayollarında kazalar ve denizcilikte rotalardan sapmalar gibi durumlara yol açabilir.
Tarım: Sis, bitkiler üzerinde yoğuşma yaparak nem oranını artırabilir ve bu durum bazı bitkilerde hastalıklara neden olabilir.
Sağlık: Sis, hava kalitesini etkileyebilir ve solunum yolları rahatsızlıkları olan kişiler için sorun yaratabilir.
Sis, genellikle şu durumlarda dağılır:
Güneşin Etkisi: Güneş ışınları yer seviyesini ısıtarak sisin buharlaşmasına neden olur.
Rüzgarın Artması: Rüzgar hızı arttığında sis dağılarak görüş mesafesi normale döner.
Hava Hareketleri: Soğuk ve sıcak hava tabakalarının yer değiştirmesi sisin ortadan kalkmasını sağlar.
