Doğal taşlar, milyonlarca yıl boyunca oluşmuş ve yer kabuğundan çıkarılan minerallerdir. Dekorasyondan takıya, meditasyondan enerji terapilerine kadar birçok alanda kullanılan bu taşlar, estetik ve ruhsal faydalarıyla dikkat çeker. Ancak doğal taşların kanserojen olup olmadığı konusundaki endişeler de oldukça yaygındır. Peki, doğal taşlar gerçekten zararlı mı, yoksa güvenle kullanılabilir mi?
Bazı doğal taşların içerdiği minerallerin toz halinde solunması, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle ametist gibi taşların toz formunun uzun süreli solunmasının silikozis gibi akciğer hastalıklarına neden olabileceği belirtiliyor.
Bazı doğal taşlar, özellikle toz haline getirildiğinde solunum yoluyla vücuda girerek sağlık sorunlarına yol açabilir. Ametist, kuvars işlenme şekline bağlı olarak risk oluşturabilir. Bu taşların toz formunda solunması, akciğer hastalıklarına ve ciddi durumlarda kansere neden olabilir.
Ametist: Mor renkli ametist doğal haliyle zararsızdır. Ancak laboratuvar ortamında beyazlatılmış kristaller, gama ışınlarını emebilirken, doğal ametist gama ışını yayabilir. Bu nedenle uzun süre ametist taşını yakın çevrede bulundurmak sakıncalı olabilir.
Kuvars: Kuvars taşı genelde güvenlidir ancak taşın kesimi veya cilalanması sırasında ortaya çıkan toz, uzun süre solunduğunda sağlık sorunlarına neden olabilir.
Bazı doğal taşlar, yapılarına bağlı olarak potansiyel olarak asbest içerebilir. Asbest, uzun süre solunduğunda insan sağlığına zararlı olabilecek ince liflerden oluşur ve bu da bu taşların toz haline getirilmesi durumunda tehlike oluşturabilir. Asbest, lifsi yapısıyla bilinen doğal bir mineraldir ve genelde ısıya ve aşınmaya dayanıklılığı nedeniyle inşaat sektöründe kullanılır. Ancak asbest, solunum yoluyla vücuda girdiğinde ciddi sağlık sorunlarına, özellikle akciğer kanseri ve mezotelyoma gibi hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle birçok ülkede kullanımı sınırlandırılmıştır.
Kedi Gözü Taşı (Cat's Eye) : Bu taş genellikle krizotil (serpantin asbest) içerir. Bu mineraller, parlak ve yansıtıcı özelliği ile tanınır. Kedi Gözü taşı cilalanmış ve katı halde güvenlidir. Ancak, taşın kesilmesi, zımparalanması veya toz haline getirilmesi durumunda asbest lifleri açığa çıkabilir. Taşı cilalanmış halde kullanarak, soluma riskini en aza indirin.
Şahin Gözü Taşı (Hawk's Eye): Şahin Gözü, mavi-kahverengi bir kuvars türüdür ve sıklıkla krokidolit (mavi asbest) içerir. Taşın içindeki lifli yapı, ona benzersiz bir görsel efekt kazandırır. Lifli yapının kesilmesi veya taşın kırılması durumunda asbest lifleri açığa çıkabilir. Özellikle işlenmemiş ham taşların kullanımı dikkat gerektirir. İşlenmiş ve cilalanmış Şahin Gözü taşı güvenli kabul edilir, ancak ham taşları işlerken koruyucu ekipman kullanılmalıdır.
İpektaşı (Serpantin Taşı): İpektaşı genellikle serpantin minerallerinden oluşur ve bu mineraller arasında krizotil (beyaz asbest) sıkça bulunur. Parlak ve ipeksi yapısı bu minerallerden kaynaklanır. Asbest içeriği nedeniyle toz oluşturacak işlemlerden kaçınılmalıdır. Ham serpantin taşlarını kullanırken özel dikkat gösterilmelidir. Yüzeyi cilalı veya reçine kaplı taşlar tercih edilmelidir.
Pietersit: Şahin Gözü ve Kedi Gözü ile benzer bir yapıya sahiptir ve içinde krokidolit (mavi asbest) barındırabilir. Lifli ve dramatik görsel efektleri, bu minerallerden kaynaklanır. Kesme, zımparalama veya kırma sırasında asbest liflerinin solunma riski yüksektir. Pietersit taşı güvenlik önlemleri alınmadan işlenmemelidir. İşlenmiş, cilalı ve yüzeyi kaplanmış taşları tercih edin. Ham veya toz haline getirilmiş formdan kaçının.
Doğru şekilde kullanılan bazı taşlar, hem sağlık hem de enerji dengeleme açısından güvenlidir. İşte güvenilir doğal taşlardan bazıları:
Akik (Oniks): Enerji dengeleme ve ruhsal iyileştirme özellikleriyle bilinir. Akik taşı kansorejen risk taşımaz ve genelde güvenlidir.
Lal Taşı: Kan dolaşımını destekleyici etkisiyle bilinir. Doğru şekilde kullanıldığında sağlığa zararlı değildir.
Pembe Kuvars: Aşk ve huzur taşı olarak bilinen pembe kuvars, toksik madde içermez ve genelde güvenle kullanılabilir.
Kaplan Gözü: Negatif enerjiyi emdiği söylenen bu taş, solunabilir toz oluşturmadığı için güvenli kabul edilir.
Kehribar: Çocuk diş kaşıyıcılarında bile kullanılan kehribar, tamamen doğal ve zararsız bir taştır.
Toz formundan kaçının: Taşların işlenmesi sırasında oluşan tozlar solunmamalıdır.
Doğal halinde kullanın: Doğal taşları cilalanmamış, katkı maddesi eklenmemiş şekilde tercih edin.
Mor ametist için uyarı: Gama ışını yayma ihtimali nedeniyle mor ametist taşı uzun süre yakınınızda bulundurmayın.
Doğru temizlik ve saklama: Doğal taşlarınızı düzenli olarak temizleyin ve kapalı bir alanda muhafaza edin.
BİLİMSEL VERİLER VE UZMAN GÖRÜŞLERİ
Michigan Eyalet Üniversitesi Hayvan Hukuku ve Tarihi Merkezinin raporuna göre, doğal taşlar genelde biyoçeşitlilik açısından zengin ancak ekonomik olarak fakir bölgelerden çıkarılıyor. Yanlış işleme süreçleri çevresel ve sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
