Ateşimiz yükseldiğinde, vücudumuzun sıcaklığı artar ama tuhaf bir şekilde kendimizi üşüyor gibi hissederiz. Hatta titreyip battaniyelere sarılmaya çalışırız. Bu çelişkili his, aslında vücudumuzun enfeksiyonla savaşma yöntemlerinden biri. Şimdi, bu durumu biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Normalde vücut sıcaklığımız yaklaşık 36,5-37°C arasındadır. Bu sıcaklık, beynimizin "hipotalamus" denilen bir bölgesi tarafından kontrol ediliyor. Hipotalamus, vücudumuzun "termostatı" gibidir; sıcaklık düştüğünde bizi ısıtır, yükseldiğinde serinletir. Ama bir enfeksiyon kapıldığında ya da vücudumuzda bir iltihaplanma olduğunda, hipotalamus bu termostatı "daha yüksek bir sıcaklığa" ayarlamaya karar verir.
Bu değişim genelde bakteriler veya virüsler gibi davetsiz misafirlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği bir tepkidir. Vücudumuz, bu mikropları yok etmek için sıcaklığı artırır, çünkü birçok zararlı organizma yüksek sıcaklıklarda hayatta kalamaz. Yani ateş, aslında bağışıklık sistemimizin bizi savunmak için geliştirdiği akıllı bir taktiktir.
Ancak burada ilginç bir şey olur. Hipotalamus sıcaklık hedefini yükseltir, diyelim ki 38°C’ye ayarlar, ama vücudumuz henüz bu yeni sıcaklığa ulaşmamıştır. Bu durumda beynimiz, “Hala üşüyorum, daha sıcak olmam lazım!” diye bir sinyal gönderir. Bu sinyalin sonucu olarak titreme başlar. Titreme, kaslarımızın kasılıp gevşemesinden oluşur ve vücut sıcaklığımızı yükseltmenin doğal bir yoludur.
Bu yüzden ateşimiz yükselirken kendimizi üşüyormuş gibi hissederiz. Vücudumuz daha sıcak olması gerektiğini düşündüğü için, battaniyeye sarılmak ya da kaloriferi açmak istememiz tamamen normaldir. Ama bu üşüme hissi, vücudumuz hedeflediği sıcaklığa ulaştığında kaybolur. İşte o zaman genelde "ateşim çıktı" diyerek sıcaklamaya başlarız.
Bu süreçte, sadece üşüme değil, aynı zamanda halsizlik ve yorgunluk da hissedebiliriz. Bunun nedeni, vücudumuzun enfeksiyonla savaşmak için çok fazla enerji harcaması. Bağışıklık sistemi tüm kaynaklarını mikropları yok etmeye yönlendirir, bu yüzden kendimizi halsiz hissederiz.
Ateşle birlikte gelen üşüme hissi genelde geçicidir. Vücudumuz yeni sıcaklığa alıştığında bu his kaybolur ve genelde sıcak basması başlar. Bu durumda terlemeye başlarız, çünkü vücut sıcaklığımız artık ideal seviyenin üstüne çıkmıştır ve hipotalamus bizi tekrar serinletmeye çalışır.
Kısacası, ateşle gelen üşüme hissi, vücudumuzun enfeksiyonla savaşma sürecinin bir parçasıdır. Beynimiz sıcaklık hedefini yükseltir, vücudumuz bu hedefe ulaşmak için üşüyormuş gibi hisseder ve ısınmaya çalışır. Bu süreç, mikropları yok etmek için tasarlanmış doğal bir savunma mekanizmasıdır.
Eğer ateş sırasında üşüyorsanız, bu genelde vücudunuzun doğru şekilde çalıştığını gösterir. Ancak ateş çok yükselirse veya uzun süre devam ederse, bir doktora görünmek önemlidir. Çünkü aşırı yüksek ateş, vücut için zararlı olabilir ve profesyonel müdahale gerekebilir.
