Yeni yıl ile birlikte mübarek üç aylar da başladı. Recep, Şaban ve Ramazan aylarını kapsayan üç aylar, İslam dini için büyük bir manevi anlam taşımaktadır. İbadetlerin artırıldığı kutsal bir zaman dilimi olan üç aylar, Müslümanlar tarafından Allah’a yakınlaşmak, ibadetlerini çoğaltmak ve manevi arınma yaşamak için bir fırsat olarak görülür.
Bu dönemde dini ibadetlerin yanı sıra yardımlaşmaya ve paylaşmaya da oldukça özen gösterilir. Bu paylaşımlardan biri de fitredir. Peki fitre ne demek, ne anlama gelir? Fitre Ramazandan önce verilir mi, ne zaman verilir? Fitre kimlere verilir, kimlere verilmez? Fitre vermek zorunlu mu? İşte detaylar..
Fitre, İslam'da Ramazan ayında oruç tutan Müslümanların, bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak ihtiyaç sahiplerine vermesi gereken bir sadakadır. "Fatr" kökünden türeyen fitre, sözlükte "yaratmak, kesmek, yarmak" anlamlarına gelir. Aynı kökten gelen "fıtr" kelimesi orucu açmayı ifade eder ve bu nedenle Ramazan Bayramı'na da "Îdü'l-Fıtr" denir. Fitreye, sadaka-i fıtr veya zekâtü’l-fıtr de denir.
Fitre: Zengin bir Müslümanın, Ramazan'ın sonunda fakirlere vermesi gereken vacip bir sadakadır. Bayrama ulaşmanın şükrü olarak verilir.
Fidye: Hastalık, yaşlılık gibi sebeplerle oruç tutamayanların, her oruç günü için ihtiyaç sahiplerine verdiği paradır. Fidye, oruç tutamayanların kefareti olarak değerlendirilir.
Fidye, şifa ümidi olmayan hastalar veya oruç tutmasına engel yaşlılık gibi durumlar yaşayan kişiler tarafından verilir. Eğer kişi iyileşir ve oruçlarını kazaya bırakabilecek duruma gelirse, fidye yerine o günlerin oruçları tutulur. Verilen fidye, o durumda sadece bir sadaka olarak kabul edilir.
Fitre, bir yandan Müslümanların yardımlaşma ve dayanışma ruhunu güçlendirirken, diğer yandan ihtiyaç sahiplerinin bayrama huzur içinde ulaşmasını sağlar. Peygamber Efendimiz, fitrenin herkes için gerekli olduğunu ifade ederek, bayram öncesinde verilmesinin faziletini vurgulamıştır.
Fitre vermek, zengin bir Müslüman için vaciptir. Nisap miktarı mala (80,18 gram altın veya bu değerde) sahip olan kişiler, temel ihtiyaçlarının dışında bu miktara ulaşmışlarsa fitre vermekle yükümlüdür. Fitre, kişinin kendisi ve velayeti altındaki kişiler adına verilmelidir. Fitre vermek için malın bir yıl boyunca artması gibi bir şart aranmaz. Fitrenin vacip olma sebebi sağ olarak bayrama kavuşmaktır. Ramazan Bayramından önce doğan bebekler için de fitre vermek gerekir.
Fitre, Ramazan Bayramı’nın birinci günü vacip olur. Ancak en faziletli zaman, bayramdan önce verilmesidir. Bayram günü veya sonrasında da fitre vermek mümkündür. Şafi mezhebine göre, bayramın birinci gününden sonra fitreyi geciktirmek haramdır.
Fitre, zekât verilebilecek kişilere verilir. Bu kişiler arasında şunlar bulunur:
Hanefi mezhebine göre fitre verilemeyecek kişiler:
