Bozanın tarihi, insanlık tarihinin tarıma geçiş yaptığı dönemlere kadar uzanıyor. M.Ö. 8000’lere dayanan geçmişiyle boza, Mezopotamya ile Doğu Anadolu arasında üretilmiş en eski fermente içeceklerden biridir. Tarihi bu kadar köklü olan boza, günümüzde de yüksek kalorili ve enerji veren özellikleriyle özellikle kış aylarında tüketilen geleneksel bir lezzet olmayı sürdürüyor. Peki, boza nasıl yapılır, neyden üretilir ve hammaddeleri nelerdir? İşte boza hakkında bilmeniz gerekenler!
Boza, fermente tahıllardan yapılan, besin değeri yüksek ve tarihi geçmişi çok eskiye dayanan bir içecektir. Darı, buğday, mısır, arpa ya da bulgur gibi tahıllar, su ve şekerle bir araya getirilip fermantasyona bırakılır. Fermantasyon süreci ilerledikçe bozanın tadı tatlıdan ekşiye doğru değişir ve kendine has bir lezzet kazanır.
Boza yapmak için kullanılan tahıllar önceden suda bekletilip haşlanır. Blender yardımıyla homojen kıvama getirildikten sonra süzgeçten geçirilerek pürüzsüz bir yapı elde edilir. Şeker eklenerek tatlandırılan karışım, mayalanmaya bırakılır. Ortalama bir gün sonunda fermantasyon tamamlanır ve boza tüketime hazır hale gelir.
Bozanın besin değeri, sağlıklı bir içecek olmasını sağlar.
Boza, fermente yapısı ve zengin içeriği sayesinde birçok sağlık faydası sunar.
Boza öncelikle bağışıklık sistemini güçlendiren bir içecektir. Probiyotik özellikleri sayesinde bağırsak florasını düzenler ve hastalıklara karşı koruma sağlar. Antimikrobiyal etkisiyle enfeksiyonlara karşı destek sunar. Ayrıca, enerji veren yapısıyla sporcular ve yoğun çalışan bireyler için idealdir.
B vitaminleri bakımından zengin olan boza, sinir sistemi üzerinde olumlu etkiler yaratır. Hafızayı destekler, odaklanmayı artırır ve yıpranmış sinirlerin rahatlamasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda çocukların büyüme ve gelişme döneminde ihtiyaç duyduğu enerji ve vitamin desteğini sunar.
Emziren anneler için de boza faydalı bir içecektir. Artan enerji ihtiyacını karşılamakla kalmaz, anne sütünü artırıcı bir etkisi de bulunur.
Her besinde olduğu gibi, boza tüketiminde de ölçü önemlidir. Sağlıklı bir birey için haftada 2-3 kez ve bir porsiyon olarak tüketilmesi önerilir. Fazla tüketim, sindirim sistemini rahatsız edebilir.
Bozanın saklama koşullarına dikkat etmek de önemlidir. Açıldıktan sonra kısa sürede tüketilmeli ve buzdolabında +4 derecede muhafaza edilmelidir. Maya içeren bir içecek olduğundan, bozanın kötü koku yayması ya da kabarcıklar oluşturması, bozulduğunun göstergesidir.
Gluten alerjisi olan kişiler için darı irmiği kullanılarak yapılan boza güvenlidir. Ancak buğday, arpa gibi tahıllardan yapılan çeşitler gluten içerdiği için tüketim öncesi dikkat edilmelidir. Diyabet, gut hastalığı ve insülin direnci olan bireylerin boza tüketiminden kaçınması önerilir.
