Ankara’da 65 yıl önce yaşanan ve tarihe geçen Allan Morrison olayı, ABD’li bir subayın karıştığı trajik bir kazayı gündeme taşıyor. "Allan Morrison kimdir? Allan Morrison olayı nedir?" sorularının yanıtları, bu unutulmaz hadisenin detaylarında saklı.
TÜRKİYE’DE AMERİKAN VARLIĞININ ZİRVE YILLARI
1950’li yıllardan 1960’ların sonuna kadar olan süreç, Türkiye’de Amerikan varlığının yoğun bir şekilde hissedildiği yıllardı. Bu dönemde çok sayıda Amerikan vatandaşı Türkiye’de bulunuyordu. Ancak Amerikan etkisi, toplumun geniş bir kesimi tarafından hoş karşılanmadı. 6. Filo protestoları ve Kanlı Pazar gibi olaylar, bu dönemin gergin atmosferini yansıtan acı olaylar arasında yer aldı.
BAŞKENT ANKARA GERGİN BİR ATMOSFERİN MERKEZİNDEYDİ
Ankara, bu dönemin en önemli merkezlerinden biri oldu. Başkent halkı, siyasi olarak gergin bir atmosferin içinde kendini buldu. Ancak 5 Kasım 1959 gecesi yaşanan ve tarihe "Morrison olayı" olarak geçen trajik kaza, dönemin atmosferini daha da belirgin hale getirdi.
Allan Morrison, Türkiye'nin başkenti Ankara'da 1950'li yılların sonunda görve yapan Yarbay rütbesinde bir Amerikan subayıdır. ABD’li Yarbay Allan Morrison, Ankara’nın Çankaya yokuşu olarak bilinen bölgede, Morrison alkollü bir şekilde aracını sürüyordu. Kontrolünü kaybeden Morrison, o sırada yolda yürüyen 11 Türk askerinin arasına daldı. Bu korkunç kazada, bir askerimiz olay yerinde hayatını kaybetti.
ASKERLERİMİZ AĞIR YARALANDI
Kaza yalnızca bir can kaybıyla sınırlı kalmadı. Askerlerimizden bazıları ağır yaralandı, kimilerinin bacakları kesilmek zorunda kaldı. Komaya giren askerlerimiz oldu. Bu trajik olay, Türkiye’nin o dönemki Amerikan askeri varlığına dair tartışmaları yeniden alevlendirdi.
MORRISON YARGILANAMADI, SADECE PARA CEZASIYLA KURTULDU
Olayın ardından, Yarbay Morrison görev başında olan bir ABD askeri olarak kabul edildi. Türk makamları, o dönemde geçerli olan anlaşmalar gereği, görev başındaki Amerikan askerlerinin yalnızca ABD makamları tarafından yargılanabileceğini kabul etti. Bu nedenle Morrison, Türk mahkemelerinde yargılanamadı.
Yarbay Morrison SADECE 1200 DOLAR CEZA ALDI VE ÜLKESİNE DÖNDÜ
Birkaç gün sonra, Morrison para karşılığı serbest bırakıldı. Ankara’dan ülkesine dönen Yarbay Morrison, yalnızca 1.200 dolar para cezasına çarptırıldı. Bu durum, Türk halkı arasında büyük bir öfkeye yol açtı. Morrison olayı, üzerinden 65 yıl geçmesine rağmen, Türkiye’nin o dönemki siyasi ve toplumsal yapısına dair önemli ipuçları sunmaya devam ediyor.
TARİHE GEÇEN BİR SKANDAL
Allan Morrison olayı, Amerikan askeri varlığının Türkiye’deki etkilerini ve bu varlığın yarattığı toplumsal tepkileri gözler önüne seren önemli bir örnek olarak tarihe geçti. Bu trajik olay, yalnızca bir trafik kazası değil, aynı zamanda dönemin uluslararası ilişkilerindeki dengesizliklerin bir yansıması olarak hafızalarda yer aldı.
