HANTAVİRÜS NEDİR?
Hantavirüs, kemirgenler (özellikle fare ve sıçanlar) tarafından taşınan ve insanlara bulaştığında ciddi hastalıklara yol açabilen bir virüs ailesidir. Dünya genelinde farklı hantavirüs türleri bulunur ve bazıları ölümcül sonuçlara neden olabilir.
Hantavirüs Nasıl Bulaşır?
Hantavirüs, insanlara genellikle şu yollarla bulaşır:
- Enfekte kemirgenlerin idrarı, dışkısı veya tükürüğüyle kirlenmiş tozların solunması
- Enfekte kemirgenlerin ısırması
- Enfekte kemirgenlerin ifrazatlarıyla doğrudan temas
Hantavirüs Belirtileri Nelerdir?
Hantavirüs enfeksiyonu, iki ana klinik tabloya neden olabilir:
1. Hantavirüs Pulmoner Sendromu (HPS)
Amerika kıtasında görülen bu tür, yüksek ölüm oranına sahiptir.
İlk belirtiler:
- Yorgunluk
- Ateş
- Özellikle büyük kas gruplarında (uyluk, kalça, sırt ve bazen omuzlar) kas ağrıları
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Titreme
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Karın ağrısı
İlerleyen aşamada:
- Öksürük
- Akciğer ödemi nedeniyle nefes almada zorluk
- Solunum yetmezliği
- Şok
- Hızlı ölüm riski
2. Hemorajik Ateş Renal Sendromu (HFRS)
Avrupa ve Asya'da yaygın olan bu tür, böbrek yetmezliği ve kanamalı belirtilerle karakterizedir.
Belirtileri:
- Yüksek ateş
- Titreme
- Şiddetli baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Görme bozuklukları
- Fotofobi (ışığa duyarlılık)
- Konjunktivit (göz iltihabı)
- Öksürük
- Boğaz kızarıklığı
- Karın ağrısı
- Şiddetli, sıklıkla kolik şeklinde yan ağrısı
- Hipotansiyon (düşük tansiyon)
- Konjonktival kanama (gözde kanama)
- Ciltte peteşi (küçük kanamalar)
- Böbrek yetmezliği
- Mikrohematüri (idrarda kan)
- Proteinüri (idrarda protein)
- Lökositoz (beyaz kan hücre sayısında artış)
- Kreatinemi (kanda kreatin artışı)
- Trombositopeni (kan pulcuğu eksikliği)
- Üremi (kanda idrar maddelerinin birikmesi)
- Oligüri (azalmış idrar çıkışı) veya anüri (idrar yapamama)
- Şok
- Ekstrarenal belirtiler (örneğin, merkezi sinir sistemi tutulumu, eşlik eden hepatit, kalp kası iltihabı, tiroidit, panhipopituitarizm veya şiddetli pulmoner semptomlar)
Hantavirüs Tedavisi Var mı?
Hantavirüs enfeksiyonu için spesifik bir tedavi veya aşı bulunmamaktadır. Tedavi, semptomların hafifletilmesine ve destekleyici bakıma yöneliktir. Erken teşhis ve yoğun bakım desteği, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir.
Türkiye’de Hantavirüs Görüldü mü?
Evet, Türkiye'de Hantavirüs vakaları bildirilmiştir. 2009 yılından bu yana, ülkemizin çeşitli bölgelerinde renal sendromlu Hantavirüs kanamalı ateş vakaları tespit edilmiştir. Kemirgen teması, hantavirüsün insanlara bulaşmasında en önemli faktördür.
HANTAVİRÜS'TEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILIR?
Hantavirüs enfeksiyonlarından korunmak için şu önlemler alınmalıdır:
- Kemirgen kontrolü sağlanmalı: Ev ve diğer binalarda kemirgenlerin girmesi engellenmelidir.
- Yiyecekler kapalı kaplarda saklanmalı: Farelerin yerleşebileceği boşluklar tamir edilmeli ve genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
- Kapı ve pencerelere sineklik takılmalı: Kemirgenlerin evlere girişi bu şekilde engellenebilir.
- Çöp konteynerlerinin kapakları kapalı tutulmalı: Bu, kemirgenlerin besin kaynaklarına erişimini zorlaştırır.
- Kemirgenlerle doğrudan temastan kaçınılmalı: Özellikle tarlada çalışanlar tarla farelerinden uzak durmalıdır.
- Riskli alanların temizliği sırasında koruyucu ekipman kullanılmalı: Eldiven ve maske takılmalı, temizlik öncesi dezenfektan spreyler ile dezenfekte edilmelidir.
