Merhaba değerli dostlar…
Bugünün konusu en çok yeni nesili yani 2024 yılının sonundaki Alfa ve Z kuşağını ilgilendiriyor. Biraz düşündükten sonra bunu bir serinin ilk konusu olarak vermeye karar verdim. Zira yeni nesilin meslek seçiminin ötesinde toplumsal bazı konularda da rehbere ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.
MESLEKLERİN TARİH İÇERİSİNDEKİ DEĞİŞİMİ
Meslekler tarih içerisinde ciddi değişimlere uğradı. Bazı meslekler tamamen tarihe karışırken yerine yenilerinin gelmesi çok uzun sürmedi. Sanayi devriminin ardından birçok meslek alanı kaybolurken, özellikle tekstil ve tarım sektöründe ciddi bir işsizlik sorunu ortaya çıktı. Bu işsizliğin ardından genel bir toplumsal refah ve ekonomik büyüme gibi olumlu gelişmeler gerçekleşti. İşsiz kalanlar kısa süre içerisinde fabrikalarda ve farklı sektörlerde iş hayatlarını sürdürdüler. Bu aynı zamanda köylerden şehirlere göçün başladığı bir dönüm noktası olarak da kabul ediliyor.
Zaman içerisinde insanlar daha az hareket etmeye, daha az beden gücü kullanmaya başladılar. Yıllar içerisindeki obezite artışında bu faktörün etkisi çok büyük.
“Tarih tekerrürden ibarettir” ifadesi sanıyorum bu duruma çok yakışıyor. Bugün yapay zekanın da benzer bir duruma yol açacağını çok iyi biliyoruz. Bugünkü devrimin adı yapay zekâ devrimi olarak tarihe geçecek şüphesiz ve şehirlerden köylere göçün belirgin bir başlangıç tarihi olacağını düşünüyorum.
ÇEVİRMENLERİN BAHTI KARA, DİL EĞİTMENLERİNİNKİ ONDAN KARA
Henüz dün denediğim yeni bir özellikten bahsetmek istiyorum. Özellikle farklı kültürlerden yeni insanlarla tanışmayı çok seven biriyim. Yakın zamanda Galaxy AI tarafından “Canlı Çeviri” adında bir özellik gelmişti. Bu özellik sayesinde sesli görüşme yaptığınız bir kişi neredeyse gerçek zamanlı olarak konuşmalarınızı istediğiniz dile çevrilmiş halde duyuyor. Operatör, Telegram ve Whatsapp üzerinden ayrı ayrı denedim. Telegram’da çevirmenin sesinin kısık olması gibi bir problem var fakat operatör araması ve Whatsapp üzerinden yapılan görüşmelerde çevirmenin ses yüksekliği tatmin edici seviyedeydi. Özellik çok iyi çalışıyor, karşı taraf önce sizin kendi sesinizi duyuyor daha sonra çevirmen söylediklerinizi çevirerek sesi karşı tarafa iletiyor. Aynı şekilde karşı tarafın konuşmalarını dinliyor ve size sizin dilinizde seslendiriyor. Burada size çevirmenler işsiz kalacak gibi bir klasik sunmayacağım çevirmenlik işi zaten Google Translate ile yıllar önce sekteye uğramıştı. Beni şaşırtan tarafı Yabancı dil öğrenme sürecine ne kadar katkı sağlayabileceğiydi. Zira sık sık bunu kullanırsanız artık kalıplaşmış pek çok cümleyi zaman içerisinde öğrenebilirsiniz. Çünkü çevirmenin çevirisini sizde duyuyorsunuz. Örneğin dün “I understand” yerine “I got it” kalıbını öğrendim bile. Bildiğiniz üzere telaffuz anlama ve yazma kadar önemli bir faktördür ve telaffuz, anlama faktörlerini cepte görebilirsiniz bu sayede.
Bu konuda özellikle Güney Koreli Samsung’a Türkçe dilini ilk fırsatta diğer 20 dilin arasına dahil ettiği için minnet duyduğumu belirtmek istiyorum. Bence bu tarz girişimlerin ülkemizin etkin politikacıları tarafından da onurlandırılması gerekiyor.
Anlatması ne kadar da keyifli değil mi fakat yıllarını yabancı dillerin gramerine, edebiyatına veren binlerce genç bununla ne yapmayı planlıyor? Belki de IELTS veya YDS üzerinden tam puan almayı başaracaklar fakat bunu yapmak için 4 yıllık lisans eğitimi sizce gerekli miydi?
Bu konuda son olarak Galaxy AI’ın, Google Çeviri’nin ötesinde bir başarı sunduğunu belirtmek istiyorum. Bildiğiniz üzere Büyük dil modelleri(LLM), çok daha başarılı ve insansı çeviriler yapabiliyor. Samsung’un burada kullandığı büyük ihtimalle bir LLM. Az önceki örneği Google Çeviri ile deneyin. Gündelik konuşmada kullanılmayan kalıplar önermeye devam ediyor. Google’ın derhal Google Çeviri ye Gemini desteğini sunması gerekiyor aksi halde tıpkı Intel gibi çöküşü başlayacaktır.
YAPAY ZEKANIN KISA SÜREDE HARCAYACAĞI MESLEKLER (KIRMIZI KATEGORİ)
Özellikle veri girişi ve işleme işleri, müşteri hizmetleri, arzuhalciler, tercümanlar, medya ve içerik üreticileri, grafik tasarımcılar, makinistler, seslendirme sanatçıları kırmızı kategoriye giriyor. Bu mesleklerin 5 yıl gibi kısa bir sürede baştan aşağı değişeceğini veya yok olacağını tahmin ediyorum. İşin sanatsal boyutundan bahsetmiyorum lütfen yanlış anlaşılmasın. Kurumsal ölçekte ihtiyaç duyulan ve sanat amacı gütmeyen her türlü dijital çalışmadan bahsediyorum. Sanat bir makinenin yapabileceği bir şey değildir. Her ne kadar Picasso gibi tablolar çıkarabiliyor olsa da o şeyin adı sanat değil dostlar. Sanat, insanın ruhunu yansıtma biçimidir.
10 YIL İÇERİSİNDE EMEKLİ OLMASI GEREKENLER (SARI KATEGORİ)
Orta vadede dayanabilecek mesleklere geçelim.
Lise öğretmenleri, şoförler, fabrika çalışanları, yazılım geliştiriciler, veri analistleri gibi daha karmaşık ama yapay zekanın yapması imkânsız olmayan meslekler bu grupta yer alıyor.
Lise öğretmenleri listede başı çekiyor. İlk, orta ve yüksek okullarda durum bu kadar da karamsar değil zira birey ilk 8 yıl sosyalleşme, disiplin, temel matematik ve kültürel bilgilerle donatılırken, yüksek öğretimde sahanın hem geçmişinde hem de geleceğinde teorik ve pratik olarak yer alıyor öğrenciler. Lise eğitimi ise çok daha sıradan ve “Bunu hayatımızın neresinde kullanacağız” denebilecek konularla geçtiği için bir yapay zekanın büyük oranda verebileceği bir eğitim seviyesi diyebiliriz. Daha ötesi Lise eğitiminin ilkokulun devamı değil üniversitenin başlangıcı olarak görülmesinin yaygınlaştığı bir dönem göreceğiz.
GELECEĞİNİ GARANTİYE ALANLAR (YEŞİL KATEGORİ)
Bu kategoride özellikle şimdiden endişelenmesi gerekmeyen meslekler yer alıyor.
İş geliştirme uzmanları, fizyoterapistler, doktorlar, avukatlar, akademisyenler, mimarlar, 3D çizerler, finans uzmanları, psikologlar, aşçılar, sanatçılar, sporcular.
Burada daha kompleks, yetenek ve zekanın bir arada olduğu meslekleri görüyoruz. Yani kendini tekrar etmeyen işler çoğunlukla.
TESPİTLERİM
Yapay zekâ hiç şüphesiz insan güdümünde ve insan ihtiyaçlarına yönelik gelişimini sürdürecek, çokta uzak olmayan bir gelecekte kapitalizmin artık insanlara yaşam amacı vermek dışında bir işlevi kalmayacaktır.
Konunun başında belirttiğim Z ve Alfa kuşakları için en kötü ihtimalde yeşil kategoriden bir mesleği denemelerini öneriyorum. Dönemin şartları bize iyi kötü bir amaç vermeyi başarmıştı fakat sizler için durum bu kadar kolay olmayacak. Benzer şekilde bizden önceki nesilde okumuş insanların yeri toplumda hep saygın ve refah seviyeleri yüksek tutulmuştu. Bizim dönemimizde maalesef eğitim anlamını yitirdi ve refah seviyesi toplum genelinde düşerek orta sınıf tamamen ortadan kayboldu. Sizin döneminizde ise kariyer yapma kavramı ortadan kalkacak gibi görünüyor. Özellikle çeyrek asırlık bir dönemin bireysel şirketleşmenin yaygınlaştığı bir dönem olarak karşımıza çıkacağını düşünüyorum. Önce bağımsızlık ardından gelen tam bağımsızlığı göreceğiz.
Bugün toprağa yapılan yatırım her zamankinden daha kıymetli. Eğer olurda bir gün şehirlerde işsizlik, hava kirliliği, hastalık ve kalabalık sizi perişan ederse size topraktan başka bir şey sahip çıkmayacak. Eli kulağında olan bir savaşın kucağında bulursanız kendinizi yine toprağınız sizi doyuracaktır.
Umutlarımızın henüz tükenmediği bir gelecekte, bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle…